Ịchịkwa helminthiasis na-ebute ala na Philippines: akụkọ ahụ na-aga n'ihu |Ọrịa na-efe efe nke ịda ogbenye

Ọrịa helminth (STH) na-ebute ala bụ ogologo oge bụ nsogbu ahụike ọha na eze dị mkpa na Philippines. Na nyocha a, anyị na-akọwa ọnọdụ ugbu a nke ọrịa STH n'ebe ahụ ma gosipụta usoro nchịkwa iji belata ibu STH.

A malitere usoro nchịkwa ọgwụ nchịkwa nke STH na mba (MDA) na 2006, mana mkpokọta STH na Philippines ka dị elu, sitere na 24.9% ruo 97.4% .Mmụba na-aga n'ihu na-abawanye nwere ike ịbụ n'ihi nsogbu ndị metụtara mmejuputa MDA. gụnyere enweghị mmata nke mkpa ọgwụgwọ mgbe niile, nghọtahie banyere atụmatụ MDA, enweghị ntụkwasị obi na ọgwụ ndị a na-eji, egwu nke ihe ọjọọ, na enweghị ntụkwasị obi n'ozuzu nke mmemme gọọmentị. Usoro mmiri, ịdị ọcha na ịdị ọcha (WASH) dị adị adịlarị. ebe n'ime obodo [dịka ọmụmaatụ, mmemme zuru oke nke obodo (CLTS) nke na-enye ụlọ mposi ma na-enye aka na-arụ ụlọ mposi] na ụlọ akwụkwọ [dịka, atụmatụ WASH (WINS) ụlọ akwụkwọ], mana a chọrọ mmejuputa a na-aga n'ihu iji nweta nsonaazụ achọrọ. nkuzi nke WASH n'ụlọ akwụkwọ, njikọta STH dị ka ọrịa na okwu obodo n'usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ elementrị ọha ugbu a ka ezughị oke. Nyocha na-aga n'ihu.a ga-achọrọ tion maka Integrated Helminth Control Programme (IHCP) dị ugbu a na mba ahụ, bụ nke na-elekwasị anya n'ịkwalite ịdị ọcha na ịdị ọcha, agụmakwụkwọ ahụike na mgbochi chemotherapy. Nkwado nke mmemme ahụ ka bụ ihe ịma aka.
N'agbanyeghị mgbalị siri ike iji chịkwaa ọrịa STH na Philippines n'ime afọ iri abụọ gara aga, a na-akọ na ọganihu STH dị elu na-aga n'ihu na mba ahụ, ikekwe n'ihi mkpuchi MDA dị elu na njedebe nke mmemme WASH na ahụike..Nnyefe na-adịgide adịgide nke usoro nchịkwa jikọtara ọnụ ga-anọgide na-arụ ọrụ dị mkpa n'ịchịkwa na iwepụ STH na Philippines.
Ọrịa helminth (STH) na-ebute site na ala na-anọgide na-abụ nnukwu nsogbu ahụike ọha na eze n'ụwa nile, yana ọrịa a na-eme atụmatụ na ihe karịrị ijeri mmadụ 1.5 [1].STH na-emetụta obodo ndị dara ogbenye na-adịghị enweta mmiri zuru oke, ịdị ọcha na ịdị ọcha (WASH) [2] , nke 3];na ọ na-ewu ewu nke ukwuu na mba ndị nwere obere ego, na ọtụtụ ọrịa na-efe efe na-eme n'akụkụ Eshia, Africa, na Latin America [4].Ụmụaka ụlọ akwụkwọ ọta akara 2 ruo 4 afọ (PSAC) na ụmụ akwụkwọ nọ n'agbata afọ 5 ruo 12 (SAC) bụ. nke kachasị dị mfe, nke na-enwe ọganihu kachasị elu na ọrịa siri ike. Ihe data dị na ya na-egosi na ihe karịrị 267.5 nde PSAC na ihe karịrị 568.7 nde SAC bi na mpaghara nwere nnukwu nnyefe STH ma na-achọ ọgwụgwọ chemotherapy na-egbochi [5].A na-eme atụmatụ ibu zuru ụwa ọnụ nke STH. ịbụ 19.7-3.3 nde nkwarụ-gbanwee afọ ndụ (DALYs) [6, 7].

Ọrịa STH nwere ike ibute ụkọ nri na mmepe nke anụ ahụ na nke ọgụgụ isi, karịsịa na ụmụaka [8].Ọrịa ọrịa STH dị elu na-eme ka ọrịa ahụ dịkwuo njọ [9,10,11].Egosikwara na-ejikọta ya na polyparasitism (ọrịa nwere ọtụtụ nje). na ọnụ ọgụgụ dị elu nke ọnwụ na ịba ụba nke ọrịa ndị ọzọ [10, 11]. Mmetụta ọjọọ nke ọrịa ndị a nwere ike imetụta ọ bụghị naanị ahụike kamakwa mmepụta akụ na ụba [8, 12].
Philippines bụ obodo dị ala na nke etiti. Na 2015, ihe dị ka 21.6% nke nde 100.98 Philippine bi n'okpuru ahịrị ịda ogbenye mba [13]. .2019 data sitere na WHO Preventive Chemotherapy Database na-egosi na ihe dị ka nde ụmụaka 45 nọ n'ihe ize ndụ nke ibute ọrịa chọrọ ọgwụgwọ [15].
Ọ bụ ezie na ebidola ọtụtụ nnukwu atụmatụ iji chịkwaa ma ọ bụ kwụsịtụ nnyefe, STH na-anọgide na-ewu ewu na Philippines [16] N'isiokwu a, anyị na-enye nkọwa nke ọnọdụ STH ugbu a na Philippines;gosi mbọ nchịkwa n'oge gara aga na nke ugbu a na-aga n'ihu, detuo ihe ịma aka na ihe isi ike nke mmejuputa mmemme, nyochaa mmetụta ya na mbenata ibu STH, ma nye echiche ndị nwere ike ime maka ịchịkwa ikpuru intestinal .Nnweta ozi a nwere ike inye ihe ndabere maka ịhazi na imejuputa atumatu a. mmemme njikwa STH na-adigide na mba ahụ.
Nyocha a na-elekwasị anya na nje nje STH anọ a na-ahụkarị - roundworm, Trichuris trichiura, Necator americanus na Ancylostoma duodenale. Ọ bụ ezie na Ancylostoma ceylanicum na-apụta dị ka ụdị hookworm zoonotic dị mkpa na Ndịda Ebe Ọwụwa Anyanwụ Eshia, ozi nwere ntakịrị dị ugbu a na Philippines na agaghị atụle ya. Ebe a.
Ọ bụ ezie na nke a abụghị nyocha nhazi, usoro a na-eji maka nyocha akwụkwọ bụ nke a. Anyị na-achọ nchọpụta ndị dị mkpa na-akọwa mgbasa nke STH na Philippines na-eji ọdụ data ntanetị nke PubMed, Scopus, ProQuest, na Google Scholar. Okwu ndị a bụ eji dị ka mkpụrụokwu n'ime ọchụchọ: ("Helminthiases" ma ọ bụ ikpuru ala" ma ọ bụ "STH" ma ọ bụ "Ascaris lumbricoides" ma ọ bụ "Trichuris trichiura" ma ọ bụ "Ancylostoma spp." ma ọ bụ "Necator americanus" ma ọ bụ "Roundworm" ma ọ bụ "Whichworm" ma ọ bụ “Hookworm”) na (“Epidemiology”) na (“Philippines”).Enweghị mmachi na afọ mbipụta.Ebu ụzọ nyochaa akụkọ ndị akọwapụtara site na njirisi ọchụchọ site na aha na ọdịnaya adịghị adị, ndị enyochaghị ma ọ dịkarịa ala edemede atọ nwere oke ma ọ bụ ike nke otu n'ime STH ka ewepụrụ.Nlebanya ederede zuru oke gụnyere nleba anya (ngalaba-ngalaba, njikwa okwu, ogologo oge/otu ndị otu) ma ọ bụ nnwale ndị a na-achịkwa na-ekwupụta mgbasa nke ntọala.Mwepụta data gụnyere mpaghara ọmụmụ, afọ ọmụmụ, afọ nke akwụkwọ ọmụmụ, ụdị ọmụmụ (cross-section, case-control, or longitudinal / cohort), nha nlele, ọnụ ọgụgụ ọmụmụ, oke na ike nke STH ọ bụla, na usoro eji eme nchọpụta.
Dabere na nyocha akwụkwọ, ngụkọta nke ndekọ 1421 ka ejiri nyocha nchekwa data [PubMed (n = 322);Oke (n = 13);ProQuest (n = 151) na Google Scholar (n = 935)] .Ngụkọta nke akwụkwọ 48 na-enyocha ya dabere na nyocha isiokwu, akwụkwọ 6 wepụrụ, na ngụkọta nke akwụkwọ 42 mechara tinye na nhazi nke qualitative (Njirimara 1). ).
Ebe ọ bụ na 1970s, a na-eduzi ọtụtụ ọmụmụ na Philippines iji chọpụta oke na ike nke ọrịa STH. Isiokwu 1 na-egosi nchịkọta nke ọmụmụ ndị a chọpụtara. Ọdịiche dị na usoro nchọpụta nke STH n'etiti ọmụmụ ihe ndị a pụtara ìhè n'oge, na formalin. A na-ejikarị usoro ether ntinye (FEC) mee ihe n'oge mbụ (1970-1998) . Otú ọ dị, a na-eji usoro Kato-Katz (KK) mee ihe na-arịwanye elu n'ime afọ ndị sochirinụ ma jiri ya mee ihe dị ka usoro nchọpụta mbụ maka nyochaa usoro nchịkwa STH na mba. nyocha.
Ọrịa STH abụrụla ma na-anọgide na-abụ nnukwu nsogbu ahụike ọha na eze na Philippines, dị ka e gosipụtara site na nchọpụta e mere site na 1970 ruo 2018. Ụdị ọrịa na-efe efe nke ọrịa STH na ụbara ya dị ka ndị a kọrọ na mba ndị ọzọ na-efe efe nke ụwa, na Ọnụ ọgụgụ kasị elu nke ọrịa na-edekọ na PSAC na SAC [17].Ndị ọgbọ ndị a nọ n'ihe ize ndụ ka ukwuu n'ihi na ụmụaka ndị a na-enwekarị STH na ntọala n'èzí.
N'akụkọ ihe mere eme, tupu emejuputa mmemme nchịkwa Helminth Integrated Helminth nke Ngalaba Ahụike (IHCP), ọnụ ọgụgụ nke ọrịa STH ọ bụla na ọrịa siri ike na ụmụaka dị afọ 1-12 sitere na 48.6-66.8% ruo 9.9-67.4%, n'otu n'otu.
Ihe omuma STH sitere na nyocha nke Schistosomiasis nke mba nke afọ niile site na 2005 ruo 2008 gosiri na ọrịa STH juru ebe niile na mpaghara mpaghara atọ nke mba ahụ, na A. lumbricoides na T. trichiura na-adịkarị na Visayas [16].
N'afọ 2009, a na-eme nyocha nyocha nke 2004 [20] na 2006 SAC [21] National STH Prevalence Survey iji chọpụta mmetụta nke IHCP [26]. Ọdịmma STH ọ bụla bụ 43.7% na PSAC (66% na 2004). nnyocha e mere) na 44.7% na SAC (54% na 2006 nnyocha e mere) [26] . Ọnụ ọgụgụ ndị a dị nnọọ ala karịa ndị a kọrọ na nyocha abụọ gara aga. Ọnụ ọgụgụ nke ọrịa STH dị elu bụ 22.4% na PSAC na 2009 (adịghị atụnyere ya. nyocha nke 2004 n'ihi na a kọwaghị ọnụ ọgụgụ zuru oke nke ọrịa siri ike) na 19.7% na SAC (ma e jiri ya tụnyere 23.1% na nyocha 2006), mbelata 14% [26]. STH na ndị PSAC na SAC ezutebeghị ebumnuche WHO akọwapụtara 2020 nke mkpokọta mkpokọta ihe na-erughị 20% yana ọnụọgụ ọrịa STH siri ike nke na-erughị 1% iji gosipụta njikwa ọrịa [27, 48].
Ọmụmụ ihe ndị ọzọ na-eji nyocha parasitological mere n'ọtụtụ oge (2006-2011) iji nyochaa mmetụta nke ụlọ akwụkwọ MDA na SAC gosipụtara usoro ndị yiri ya [22, 28, 29]. Nsonaazụ nke nyocha ndị a gosiri na ọnụ ọgụgụ STH na-ebelata mgbe ọtụtụ agba nke MDA gasịrị. ;Otú ọ dị, STH ọ bụla (oke, 44.3% ruo 47.7%) na ọrịa siri ike (nsogbu, 14.5% na 24.6%) kọrọ na nyocha ndị na-esochi N'ozuzu oke ọrịa na-anọgide na-elu [22, 28, 29], ọzọ na-egosi na Ọkachamara agbadabeghị n'ọkwa ebumnuche njikwa ọnọdụ nke WHO akọwapụtara (Table 1).
Data sitere na ọmụmụ ihe ndị ọzọ na-esochi iwebata IHCP na Philippines na 2007-2018 gosiri na STH na-adịgide adịgide na PSAC na SAC (Table 1) [30,31,32,33,34,35,36,37,38,39] .Ọtụtụ STH ọ bụla a kọrọ na nyocha ndị a sitere na 24.9% ruo 97.4% (site na KK), na ọnụ ọgụgụ nke ọrịa na-agafeghị oke na nke siri ike sitere na 5.9% ruo 82.6%.A.lumbricoides na T. trichiura na-anọgide na-abụkarị STHs, na-emekarị site na 15.8-84.1% ruo 7.4-94.4%, n'otu n'otu, ebe hookworms na-enwekarị ọganihu dị ala, sitere na 1.2% ruo 25.3% [30,31, 32,33]. ,34,35,36,37,38,39] (Table 1) . Otú ọ dị, na 2011, nnyocha e mere na-eji molecular diagnostic quantitative real-time polymerase chain reaction (qPCR) gosiri oke nke hookworm (Ancylostoma spp.) nke 48.1 % [45].A na-ahụkwa ọrịa ndị nwere A. lumbricoides na T. trichiura n'ọtụtụ ọmụmụ [26, 31, 33, 36, 45].
Usoro KK na-akwado WHO maka ịdị mfe nke iji ya mee ihe n'ọhịa na ọnụ ala dị ala [46], karịsịa maka nyochaa atụmatụ ọgwụgwọ gọọmentị maka njikwa STH. Otú ọ dị, a kọwapụtara ọdịiche dị na mgbasa nke STH n'etiti KK na nchọpụta ndị ọzọ. ọmụmụ 2014 na Laguna Province, ọrịa STH ọ bụla (33.8% maka KK vs 78.3% maka qPCR), A. lumbricoides (20.5% KK vs 60.8% maka qPCR) na T. trichiura (KK 23.6% vs 38.8% maka qPCR). Enwekwara ọrịa hookworm [6.8% juru ebe niile;gụnyere Ancylostoma spp. (4.6%) na N. americana (2.2%)] ka achọpụtara site na iji qPCR ma bụrụ ndị KK [36] mara na ha adịghị mma. Enwere ike ileda anya nke ukwuu nke ọrịa hookworm n'ihi na ngwa ngwa lysis nke àkwá hookworm chọrọ ntụgharị ngwa ngwa. maka KK slide nkwadebe na ịgụ [36,45,47], usoro nke na-esikarị ike inweta n'okpuru ọnọdụ ubi. Ọzọkwa, nsen nke ụdị hookworm bụ ihe na-enweghị ike ịmata ọdịiche dị na ya, nke na-ebute ihe ịma aka ọzọ maka njirimara ziri ezi [45].
Atụmatụ bụ isi maka njikwa STH nke WHO kwadoro na-elekwasị anya na chemotherapy prophylacticalbendazolema ọ bụ mebendazole na otu ndị nwere nnukwu ihe ize ndụ, na ebumnuche ịgwọ ma ọ dịkarịa ala 75% nke PSAC na SAC site na 2020 [48] ụmụ nwanyị na-amụ nwa (15-49 afọ, gụnyere ndị na nke abụọ na nke atọ trimesters) na-enweta nlekọta mbụ [49] . Tụkwasị na nke a, ụkpụrụ nduzi a gụnyere ụmụaka (ọnwa 12-23) na ụmụ agbọghọ na-eto eto (10-19 afọ) [ 49], ma ewezuga ndụmọdụ ndị gara aga maka ọgwụgwọ ndị okenye na-arụ ọrụ dị elu [50].WHO na-akwado MDA kwa afọ maka ụmụaka, PSAC, SAC, ụmụ agbọghọ na-eto eto, na ndị inyom na-amụ nwa na mpaghara ndị nwere STH n'etiti 20% na 50 %, ma ọ bụ ọkara afọ ma ọ bụrụ na mgbasawanye dị elu karịa 50%. Maka ndị inyom dị ime, ewepụtabeghị oge ọgwụgwọ [49] .Na mgbakwunye na chemotherapy mgbochi, WHO kwusiri ike na mmiri, ịdị ọcha na ịdị ọcha (WASH) dị ka akụkụ dị mkpa nke nchịkwa STH [49]. 48, 49].
A malitere IHCP na 2006 iji nye nduzi iwu maka ịchịkwa STH na ọrịa helminth ndị ọzọ [20, 51] . Ọrụ a na-agbaso usoro nchịkwa STH nke WHO kwadoro, naalbendazolema ọ bụ mebendazole chemotherapy dị ka usoro bụ isi maka njikwa STH, na-elekwasị anya ụmụaka ndị nọ n'afọ 1-12 na ndị ọzọ dị ize ndụ dị ka ndị inyom dị ime, ndị inyom na-eto eto, ndị ọrụ ugbo, ndị na-eri nri na ụmụ amaala. A na-akwadokwa mmemme nchịkwa site na ntinye mmiri. na akụrụngwa ịdị ọcha yana nkwalite ahụike na ụzọ agụmakwụkwọ [20, 46].
MDA nke afọ ọ bụla nke PSAC na-eme nke ọma site na ngalaba ahụike barangay (obodo), ndị ọrụ ahụike barangay zụrụ azụ na ndị ọrụ nlekọta ụbọchị na ntọala obodo dị ka Garantisadong Pambata ma ọ bụ “Ụmụaka ahụike” (ngwugwu na-enye ọrụ) nke Ọrụ Ahụike PSAC) , mgbe SAC's MDA na-elekọta ma mejuputa ya site na Ngalaba Education (DepEd) [20] .MDA na ụlọ akwụkwọ elementrị ọha na-elekọta ndị nkuzi n'okpuru nduzi nke ndị ọrụ ahụike n'oge nkeji mbụ na nke atọ nke afọ akwụkwọ ọ bụla [20]. 2016, Ministry of Health nyere ntuziaka ọhụrụ iji tinye deworming na ụlọ akwụkwọ sekọndrị (ụmụaka n'okpuru 18) [52].
Emere MDA nke afọ mbụ nke mba n'ime ụmụaka dị afọ 1-12 na 2006 [20] wee kọwapụta mkpuchi deworming nke 82.8% nke 6.9 nde PSAC na 31.5% nke 6.3 nde SAC [53]. Agbanyeghị, mkpuchi MDA deworming gbadara nke ukwuu site na 2009. ruo 2014 (nke dị na 59.5% ruo 73.9%), ọnụ ọgụgụ na-anọgide n'okpuru akara ngosi WHO kwadoro nke 75% [54].Mkpuchi deworming dị ala nwere ike ịbụ n'ihi enweghị mmata nke mkpa ọgwụgwọ oge niile [55], nghọtahie nke MDA. atụmatụ [56, 57], enweghị ntụkwasị obi na ọgwụ ndị a na-eji [58], na egwu nke ihe ọjọọ [55, 56, 58, 59, 60]. A kọwawo egwu nke nkwarụ ọmụmụ dịka otu ihe kpatara ụmụ nwanyị dị ime ji jụ ọgwụgwọ STH [61] .Na mgbakwunye, a chọpụtala okwu ọkọnọ na ngwa ngwa nke ọgwụ MDA dị ka nnukwu adịghị ike zutere na mmejuputa MDA na mba niile [54].
N'afọ 2015, DOH na DepEd jikọrọ aka nabata ụbọchị mmeghe nke National School Deworming Day (NSDD), nke chọrọ ịchụpụ ihe dị ka nde 16 SAC (akara 1 ruo 6) debanyere aha na ụlọ akwụkwọ elementrị ọhaneze n'otu ụbọchị [62]. -based initiative butere a national deworming cover rate of 81%, elu karia na afo gara aga [54] .Otú ọ dị, ozi ụgha na-ekesa n'ime obodo gbasara ọnwụ ụmụaka na-anwụ anwụ na iji ọgwụ emebie emela akpatala nnukwu ọrịa hysteria na ụjọ, na-eduga na ụbara akụkọ banyere ihe ọjọọ mgbe MDA (AEFMDA) na Zamboanga Peninsula, Mindanao [63] . Otú ọ dị, nchọpụta nchịkwa na-egosi na ịbụ ikpe AEFMDA na-ejikọta ya na ọ dịghị akụkọ ihe mere eme gara aga nke deworming [63].
Na 2017, Ministri Ahụike webatara ọgwụ mgbochi dengue ọhụrụ wee nye ya ihe dị ka ụmụ akwụkwọ 800,000. Nnweta ọgwụ mgbochi a ebutela nchegbu nchekwa dị ukwuu ma mee ka ntụkwasị obi dịkwuo ukwuu na mmemme DOH, gụnyere mmemme MDA [64, 65]. N'ihi ya, mkpuchi pesti belatara site na 81% na 73% nke PSAC na SAC na 2017 ruo 63% na 52% na 2018, yana ruo 60% na 59% na 2019 [15].
Na mgbakwunye, n'ihi ọrịa COVID-19 zuru ụwa ọnụ ugbu a (ọrịa coronavirus 2019), Ministri Ahụike enyela ngalaba Memorandum No. 2020-0260 ma ọ bụ ntụzịaka nwa oge maka njikwa njikwa Helminth jikọtara ọnụ yana njikwa Schistosomiasis na mkpochapụ n'oge COVID- 19 Ọrịa na-efe efe 》” June 23, 2020, na-enye ka kwụsịtụrụ MDA ruo mgbe ọkwa ọzọ.N'ihi mmechi ụlọ akwụkwọ, ndị obodo na-ekpochapụ ụmụaka ndị dị afọ 1-18, na-ekesa ọgwụ site na nleta ụlọ ruo n'ọnụ ụzọ ma ọ bụ ebe edoziri anya, na-ejigide anya anụ ahụ ma na-eche COVID-19-19 mgbochi na njikwa ọrịa kwesịrị ekwesị [66].Agbanyeghị, mmachi na mmegharị nke ndị mmadụ na nchekasị ọha na eze n'ihi ọrịa COVID-19 nwere ike ibute mkpuchi ọgwụgwọ dị ala.
WASH bụ otu n'ime isi ihe ntinye aka maka njikwa STH nke IHCP [20, 46] depụtara. Nke a bụ mmemme metụtara ọtụtụ ụlọ ọrụ gọọmentị, gụnyere Ministry of Health, Ministry of Home Affairs and Local Government (DILG), Ngalaba Ọchịchị Obodo ( LGU) na Ministry of Education. Atumatu WASH nke obodo gụnyere inye mmiri dị ọcha, nke ngalaba gọọmentị ime obodo na-eduzi, site na nkwado nke DILG [67], na ndozi ọcha nke DOH mebere site n'enyemaka nke ngalaba gọọmentị ime obodo, na-enye ụlọ mposi na ụlọ mposi. Enyemaka maka iwu ụlọ mposi [68, 69]] Ka ọ dị ugbu a, mmemme WASH na ụlọ akwụkwọ praịmarị ọha na-ahụ maka Ministry of Education na nkwado nke Ministry of Health.
Ihe omuma ohuru sitere na Philippines Statistics Authority (PSA) 2017 National Population Health Survey na-egosi na 95% nke ezinụlọ Filipino na-enweta mmiri ọ drinkingụ drinkingụ site na isi mmalite mmiri dị mma, yana oke kachasị (43%) sitere na mmiri karama na naanị 26% sitere na isi mmalite ọkpọkọ. 70 nweta ya. Otu ụzọ n'ụzọ anọ nke ezinụlọ Filipino ka na-eji ụlọ idebe ihe ọcha na-adịghị mma [70];ihe dị ka 4.5% nke ndị mmadụ na-esi ísì n'ihu ọha, omume dị elu okpukpu abụọ n'ime ime obodo (6%) dị ka obodo mepere emepe (3%) [70].
Akụkọ ndị ọzọ na-atụ aro na inye ụlọ mposi naanị adịghị ekwe nkwa iji ha eme ihe, ọ dịghịkwa eme ka usoro ịdị ọcha na ịdị ọcha dịkwuo mma [32, 68, 69]. N'ime ezinụlọ ndị na-enweghị ụlọ mposi, ihe ndị a na-ekwukarị maka adịghị emeziwanye ịdị ọcha gụnyere ihe mgbochi teknụzụ (ie. enweghị ohere n'ime ụlọ maka ụlọ mposi ma ọ bụ tankị septic gburugburu ụlọ, na ihe ndị ọzọ dị na mbara ala dị ka ọnọdụ ala na ịdị nso n'okporo ụzọ mmiri), ikike nke ala na enweghị ego [71, 72].
Na 2007, Ngalaba Ahụike Philippine nakweere usoro ịdị ọcha zuru oke nke obodo (CLTS) sitere na East Asia Sustainable Health Development Programme [68, 73].CLTS bụ echiche nke ịdị ọcha zuru oke nke gụnyere ụdị omume dị iche iche dị ka ịkwụsị imeghe. ihicha, hụ na onye ọ bụla na-eji ụlọ mposi ịdị ọcha, ịsa aka ugboro ugboro na nke kwesịrị ekwesị, idebe nri na mmiri ọcha, mkpofu anụmanụ na anụ ụlọ n'enweghị ihe ọ bụla, na imepụta na mmezi nke ebe dị ọcha na nchekwa [68, 69]. CLTS obibia, obodo ODF ọnọdụ kwesịrị ka a na-anọgide na-nyochaa ọbụna mgbe CLTS ọrụ akwụsị. Otú ọ dị, ọtụtụ nnyocha egosiwo a elu juru ebe nile nke STH na obodo ndị nwetara ODF ọnọdụ mgbe mmejuputa CLTS [32, 33] .Nke a nwere ike ịbụ n'ihi na. maka enweghị ojiji nke akụrụngwa ịdị ọcha, enwere ike ịmaliteghachi ụlọ mposi, yana mkpuchi MDA dị ala [32].
Mmemme WASH etinyere n'ụlọ akwụkwọ na-agbaso iwu nke DOH na DepEd bipụtara.Na 1998, Ngalaba Ahụike nyere Philippine Health Code School Health and Health Services Implementation Rules and Regulations (IRR) (PD No. 856) [74] Nke a IRR. na-esetịpụ iwu na ụkpụrụ maka ịdị ọcha ụlọ akwụkwọ na ịdị ọcha na-eju afọ, gụnyere ụlọ mposi, mmiri mmiri, na nlekọta na nlekọta nke ụlọ ọrụ ndị a [74. Otú ọ dị, nyocha nke Ministry of Education na-emejuputa mmemme na mpaghara ndị a họọrọ na-egosi na ụkpụrụ nduzi bụ. A naghị etinye ya nke ọma na nkwado mmefu ego ezughi oke [57, 75, 76, 77].Ya mere, nlekota na nleba anya ka dị mkpa iji hụ na nkwado nke Ministry of Education na-akwado mmemme WASH.
Tụkwasị na nke a, iji kwalite àgwà ahụike dị mma maka ụmụ akwụkwọ, Ministry of Education enyela ngalaba Order (DO) Nke 56, Nkeji edemede 56.2009 nke isiokwu ya bụ "Ozugbo ewu mmiri na ebe ịsa aka n'ụlọ akwụkwọ niile iji gbochie Influenza A (H1N1)" na DO Mba. .65, s.2009 isiokwu ya bụ "Essential Health Care Program (EHCP) maka ụmụaka ụlọ akwụkwọ" [78,79] lekwasịrị anya na mmemme ahụike ụlọ akwụkwọ nwere ihe akaebe atọ: iji ncha ịsa aka, ịsa ya na ntacha eze nwere fluoridated dị ka ihe omume otu ụbọchị, yana MDA afọ abụọ nke STH [78, 80].Na 2016, EHCP abanyela ugbu a na mmemme WASH In Schools (WINS). .Ọ gbasaara gụnyere inye mmiri, idebe ihe ọcha, nhazi nri na nkwadebe, mmezi ịdị ọcha (dịka, nlekọta ịdị ọcha nke ịhụ nsọ), ikpuru, na mmụta ahụike [79].
Ọ bụ ezie na n'ozuzu WASH abanyela na usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ praịmarị [79], ntinye nke ọrịa STH dị ka ọrịa na nsogbu ahụike ọha na eze ka na-adịkwaghị. Nnyocha e mere n'oge na-adịbeghị anya n'ụlọ akwụkwọ praịmarị ọha na-ahọrọ na mpaghara Cagayan kọrọ na agụmakwụkwọ ahụike metụtara WASH. ọdabara maka ụmụ akwụkwọ niile n'agbanyeghị ọkwa ọkwa na ụdị ụlọ akwụkwọ, a na-etinyekwa ya n'ọtụtụ isiokwu ma jiri ya mee ihe n'ọtụtụ ebe.Mgbasa ozi (ya bụ, ihe ndị na-akwalite mmụta ahụike na-egosi anya na klas, mpaghara WASH, na ụlọ akwụkwọ dum) [57]. Otú ọ dị, otu nnyocha ahụ na-atụ aro na ọ dị mkpa ka a zụrụ ndị nkụzi na STH na deworming iji mee ka nghọta ha dịkwuo mma banyere nje nje na mma. Ghọta STH dị ka okwu ahụike ọha, gụnyere: isiokwu metụtara mgbasa ozi STH, ihe ize ndụ nke ibute ọrịa, ihe ize ndụ nke ibute ọrịa ga-eme ka afọ ntachi na-emeghe na-emepe emepe na usoro ịmaliteghachi n'ime usoro ọmụmụ ụlọ akwụkwọ [57].
Ọmụmụ ihe ndị ọzọ egosipụtawokwa mmekọrịta dị n'etiti agụmakwụkwọ ahụike na nnabata ọgwụgwọ [56,60] na-atụ aro na nkwalite mmụta ahụike na nkwalite (iji meziwanye ihe ọmụma STH na mezie echiche MDA na-ezighị ezi banyere ọgwụgwọ na uru) nwere ike ime ka MDA na-ekere òkè na nnabata [56], 60].
Ọzọkwa, a chọpụtala mkpa mmụta mmụta ahụike dị mkpa na-emetụta àgwà ọma ndị metụtara ịdị ọcha dị ka otu n'ime ihe ndị bụ isi nke mmejuputa iwu WASH [33, 60].Dị ka nnyocha ndị gara aga gosiri, ikpochapụ oghere abụghị n'ihi enweghị ohere mposi [ 32, 33. Ihe ndị dị ka àgwà ịsa ahụ na-emeghe na enweghị iji ụlọ ọcha eme ihe nwere ike imetụta nkwụsị nke imeghe oghere [68, 69]. 81.Ya mere, ntinye nke mmụta ahụike na usoro nkwalite bụ iji meziwanye àgwà afọ na ịdị ọcha, yana ịnakwere na iji ihe ndị a na-ahụ maka ahụike na-eme ihe kwesịrị ekwesị, kwesịrị itinye ya iji nọgide na-enwe usoro WASH.
Ihe data anakọtara n'ime afọ iri abụọ gara aga na-egosi na mgbasawanye na ike nke ọrịa STH n'etiti ụmụaka na-erubeghị afọ 12 na Philippines ka dị elu, n'agbanyeghị mgbalị dị iche iche nke ọchịchị Philippine. Ihe mgbochi na ihe ịma aka na ntinye aka na ntinye ọgwụgwọ MDA kwesịrị ịdị. achọpụtara iji hụ na mkpuchi MDA dị elu. Ọ dịkwa mma ịtụle ịdị irè nke ọgwụ abụọ a na-eji ugbu a na mmemme nchịkwa STH (albendazole na mebendazole), dị ka ọrịa T. trichiura dị egwu na-akọ na ụfọdụ ọmụmụ na-adịbeghị anya na Philippines [33, 34, 42. A kọrọ na ọgwụ abụọ ahụ na-adịchaghị irè megide T. trichiura, yana ọnụọgụ ọgwụgwọ jikọtara ọnụ nke 30.7% na 42.1% maka.albendazolena mebendazole, n'otu n'otu, na 49.9% na 66.0% mbelata na spawning [82].N'iburu na ọgwụ abụọ ahụ nwere mmetụta ọgwụgwọ dị ntakịrị, nke a nwere ike inwe mmetụta dị mkpa na mpaghara ebe Trichomonas dị endemic. Chemotherapy dị irè n'ibelata ọkwa ọrịa na ibelata ọrịa ahụ. ibu helminth na ndị ọrịa butere n'okpuru ọnụ ụzọ ihe omume, ma ịdị irè dịgasị iche iche n'etiti ụdị STH. N'ụzọ doro anya, ọgwụ ndị dị ugbu a adịghị egbochi ịmaliteghachi, nke nwere ike ime ozugbo a gwọchara ya. Ya mere, a pụrụ ịchọ ọgwụ ọhụrụ na usoro nchịkọta ọgwụ n'ọdịnihu [83]. .
Ugbu a, ọ dịghị amanyere iwu MDA ọgwụgwọ maka ndị okenye na Philippines.IHCP na-elekwasị anya nanị na ụmụaka 1-18 afọ, nakwa dị ka deworming nhọrọ nke ndị ọzọ dị elu dị iche iche dị ka ndị inyom dị ime, ndị inyom nọ n'afọ iri na ụma, ndị ọrụ ugbo, ndị na-eri nri. na ụmụ amaala obodo [46] . Otú ọ dị, ụdị mgbakọ na mwepụ na nso nso a [84,85,86] na nyocha usoro na meta-analyses [87] na-atụ aro na mgbasawanye obodo nke mmemme deworming iji kpuchie afọ niile nwere ike ibelata mgbasa nke STH na. ọnụ ọgụgụ ndị dị elu.- Otu ìgwè nke ụmụaka ụlọ akwụkwọ nọ n'ihe ize ndụ. Otú ọ dị, ịkwalite MDA sitere na nchịkwa ọgwụ ezubere iche na mpaghara obodo nwere ike inwe mmetụta akụ na ụba dị mkpa maka mmemme nchịkwa STH n'ihi mkpa nke ụbara akụ. mkpọsa maka lymphatic filariasis na Philippines na-emesi ike na ọ ga-ekwe omume ịnye ọgwụgwọ obodo niile [52].
A na-atụ anya ịmaliteghachi ọrịa STH dị ka mkpọsa MDA dabeere na ụlọ akwụkwọ megide STH n'ofe Philippines akwụsịla n'ihi ọrịa COVID-19 na-aga n'ihu. Ụdị mgbakọ na mwepụ na-adịbeghị anya na-atụ aro na igbu oge na MDA na nnukwu STH-endemic ntọala nwere ike ịpụta ihe mgbaru ọsọ nke iwepụ STH. dị ka nsogbu ahụike ọha na eze (EPHP) site na 2030 (akọwapụtara dị ka ịnweta <2% oke nke ọrịa na-agafe agafe na SAC [88]) nwere ike ọ gaghị enwe ike ime ya, ọ bụ ezie na atụmatụ mbelata iji mejupụta MDA na-efunahụ ( ie mkpuchi MDA dị elu,> 75%) ga-aba uru [89] .Ya mere, usoro nchịkwa na-adịgide adịgide iji mee ka MDA dịkwuo elu dị mkpa ngwa ngwa iji luso ọrịa STH ọgụ na Philippines.
Na mgbakwunye na MDA, nkwụsị nnyefe chọrọ mgbanwe na omume ịdị ọcha, ịnweta mmiri dị mma, na imeziwanye ịdị ọcha site na mmemme WASH na CLTS dị irè. Otú ọ dị, n'ụzọ na-akụda mmụọ, e nwere akụkọ banyere ụlọ ọrụ idebe ihe ọcha na-adịghị arụ ọrụ nke ndị ọchịchị obodo na-enye na ụfọdụ obodo, na-egosipụta na ihe ịma aka na mmejuputa WASH [68, 69, 71, 72] .Na mgbakwunye, a kọwapụtara oke mgbasa ozi STH na obodo ndị nwetara ọkwa ODF mgbe emejuputa CLTS n'ihi ịmaliteghachi omume mkpofu na-emeghe na mkpuchi MDA dị ala [32]. mmata maka STH na imeziwanye omume ịdị ọcha bụ ụzọ dị mkpa iji belata ihe ize ndụ nke onye ọ bụla nwere ibute ọrịa yana ihe mgbakwunye dị ọnụ ala na mmemme MDA na WASH.
Agụmakwụkwọ ahụike na-enye n'ụlọ akwụkwọ nwere ike inye aka wusie ike na imeziwanye ihe ọmụma zuru oke na ịmara STH n'etiti ụmụ akwụkwọ na ndị nne na nna, gụnyere uru a na-ahụta na deworming. Ihe omume “Magic Glasses” bụ ihe atụ nke mmemme mmụta ahụike na-aga nke ọma na nso nso a n'ụlọ akwụkwọ. bụ obere ihe nkiri eserese nke e mere iji kụziere ụmụ akwụkwọ banyere ọrịa STH na mgbochi, na-enye ihe akaebe na-egosi na agụmakwụkwọ ahụike nwere ike imeziwanye ihe ọmụma na mmetụta omume metụtara ọrịa STH [90].Ebu ụzọ mee usoro ahụ na ụmụ akwụkwọ praịmarị Chinese na Hunan. Ógbè, na ihe omume nke ọrịa STH belatara site na 50% na ụlọ akwụkwọ ntinye aka ma e jiri ya tụnyere ụlọ akwụkwọ nchịkwa (ntụgharị uche = 0.5, 95% oge ntụkwasị obi: 0.35-0.7, P <0.0001) .90. Agbanwewo nke a ma nwale nke ọma. na Philippines [91] na Vietnam;na ugbu a na-emepe emepe maka ala Mekong mpaghara, gụnyere ya mmegharị na carcinogenic Opisthorchis imeju fluke ọrịa. Ahụmahụ n'ọtụtụ mba Asia, karịsịa Japan, Korea na Taiwan Province nke China, egosila na site na MDA, kwesịrị ekwesị idebe ihe ọcha na ịdị ọcha mmụta dị ka. akụkụ nke atụmatụ nchịkwa mba, site na usoro ụlọ akwụkwọ na-arụ ọrụ na imekọ ihe ọnụ triangular iji kpochapụ ọrịa STH ga-ekwe omume na ụlọ ọrụ, NGO na ndị ọkachamara sayensị [92,93,94].
Enwere ọtụtụ ọrụ na Philippines nke na-agụnye njikwa STH, dị ka WASH / EHCP ma ọ bụ WINS emejuputa atumatu n'ụlọ akwụkwọ, na CLTS emejuputa atumatu na obodo. Otú ọ dị, maka ohere nkwado ka ukwuu, a chọrọ nhazi dị ukwuu n'etiti òtù ndị na-emejuputa mmemme ahụ. atụmatụ na mgbalị multi-party dị ka Philippines 'maka STH akara nwere ike ịga nke ọma na ogologo oge imekọ ihe ọnụ, imekọ ihe ọnụ na nkwado nke local government.Government nkwado maka ịzụ ahịa na nkesa nke ọgwụ na prioritization nke ndị ọzọ akụkụ nke njikwa atụmatụ, dị otú ahụ. dị ka ihe omume iji kwalite ịdị ọcha na agụmakwụkwọ ahụike, dị mkpa iji mee ka mmezu nke ebumnuche 2030 EPPH dị ngwa ngwa [88] .N'ihu ihe ịma aka nke ọrịa COVID-19, ihe omume ndị a kwesịrị ịga n'ihu ma jikọta ya na COVID-19 na-aga n'ihu. Mgbalị mgbochi.Nsonaazụ.
N'ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ afọ iri abụọ, Philippines emeela mgbalị dị ukwuu iji chịkwaa ọrịa STH. Otú o sina dị, akụkọ gbasara STH nọgidere na-adị elu na mba dum, ikekwe n'ihi mkpuchi MDA suboptimal na njedebe nke WASH na mmemme mmụta ahụike. Gọọmenti mba kwesịrị ịtụle ugbu a iwusi ụlọ akwụkwọ ike. MDA dabere na ịgbasawanye obodo MDA;na-enyocha ịdị irè ọgwụ nke ọma n'oge mmemme MDA na nyocha mmepe na ojiji nke ọgwụ antihelminthic ọhụrụ ma ọ bụ ngwakọta ọgwụ;na inye nkwado nke WASH na ahụike ahụike dịka usoro ọgụ zuru oke maka njikwa STH n'ọdịnihu na Philippines.
Who.Soil-borne helminth infection.https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/soil-transmitted-helminth-infections.Nwetara Eprel 4, 2021.
Strunz EC, Addiss DG, Stocks ME, Ogden S, Utzinger J, Freeman MC. Mmiri, ịdị ọcha, ịdị ọcha, na ọrịa helminth nke ala na-ebute: nyocha usoro na meta-analysis.PLoS Medicine.2014;11(3):e1001620 .
Hotez PJ, Fenwick A, Savioli L, Molyneux DH. Chekwaa ijeri ala site n'ịchịkwa ọrịa okpomọkụ na-eleghara anya.Lancet.2009; 373 (9674): 1570-5.
Atụmatụ RL, Smith JL, Jasrasaria R, Brooke SJ. Ọnụ ọgụgụ ọrịa nke ụwa na ibu ọrịa nke ọrịa helminth na-ebute ala, 2010. Parasite vector.2014;7:37.
Who.2016 Nchịkọta nke mmejuputa Chemotherapy Mgbochi zuru ụwa ọnụ: Ịgbaji otu ijeri. ndekọ ọrịa na-efe efe kwa izu.2017;40(92):589-608.
DALYs GBD, onye na-emekọ ihe ọnụ H. Global, mpaghara, na mba nkwarụ-mgbanwe ndụ ndụ (DALYs) na ndụ ndụ ahụike (HALE) maka ọrịa 315 na mmerụ ahụ, 1990-2015: Nyocha nhazi nke 2015 Global Burden of Disease Study.Lancet .2016;388(10053):1603-58 .
Ọrịa GBD, mmerụ ahụ C.Global ibu nke ọrịa 369 na mmerụ ahụ na mba na ókèala 204, 1990-2019: Nyocha nhazi nke 2019 Global Burden of Disease Study.Lancet.2020;396(10258):1204-22.
Jourdan PM, Lamberton PHL, Fenwick A, Addiss DG. Ọrịa helminth nke sitere n'ala.Lancet.2018;391(10117):252-65.
Gibson AK, Raverty S, Lambourn DM, Huggins J, Magargal SL, Grigg ME.Polyparasitism na-ejikọta ya na ụbara ọrịa siri ike na ụdị sentinel mmiri nke Toxoplasma.PLoS Negl Trop Dis.2011;5(5): e1142.