Иқтибос аз "достони таърихӣ"-и Соҳу
25 декабр рӯзе аст, ки масеҳиён аз мавлуди Исои Масеҳ, ки "Мавлуди Мавлуди Исо" номида мешавад, ёд мекунанд.
Мавлуди Исо, ки бо номи Мавлуди Исо ва зодрӯзи Исо низ маъруф аст, ҳамчун "массаи Масеҳ" тарҷума шудааст, як ҷашни анъанавии ғарбӣ ва муҳимтарин ҷашнвора дар бисёре аз кишварҳои ғарбӣ аст.Дар ин фасли сол дар кучаю хиёбонхо сурудхои хуши солинавй парвоз мекунанд ва марказхои савдо пур аз рангоранг ва дилрабо буда, дар хама чо мухити гарму фарахро фаро мегиранд.Кӯдакон дар орзуҳои ширинашон бесаброна интизори он ҳастанд, ки Бобои Барфӣ аз осмон афтида, туҳфаҳои орзуҳояшонро меорад.Ҳар як кӯдак пур аз интизориҳост, зеро кӯдакон ҳамеша хаёл мекунанд, ки то даме, ки дар сари кат ҷӯроб ҳаст, дар рӯзи Мавлуди Исо тӯҳфаҳо хоҳанд буд.
Мавлуди Исо аз ҷашнвораи худои Румӣ барои истиқболи соли нав, ки ба масеҳият ҳеҷ иртиботе надорад, сарчашма гирифтааст.Пас аз он ки дини насронӣ дар Империяи Рум бартарӣ дошт, Тати муқаддас ин ҷашни мардумиро ба системаи масеҳӣ барои таҷлил аз таваллуди Исо дохил кард.Аммо рӯзи Мавлуди Исо зодрӯзи Исо нест, зеро дар Китоби Муқаддас рӯзи мушаххаси таваллуди Исо сабт нашудааст ва дар бораи ин гуна ҷашнҳо, ки натиҷаи азхудкунии насрониҳо аз мифологияи Рими қадим аст, зикр нашудааст.
Аксари калисоҳои католикӣ аввал дар арафаи Мавлуди Исо 24 декабр, яъне субҳи барвақти 25 декабр намози нисфишабӣ баргузор мекунанд, дар ҳоле ки баъзе калисоҳои масеҳӣ хушхабар медиҳанд ва баъдан рӯзи 25 декабр Мавлуди Исоро ҷашн мегиранд;Имрӯз, Мавлуди Исо дар ҷаҳони ғарбӣ ва бисёр минтақаҳои дигар ҷашни давлатӣ аст.
1, Пайдоиши Мавлуди Исо
Мавлуди Исо як ҷашни анъанавии ғарбист.Ҳар сол рӯзи 25-уми декабр мардум ҷамъ омада, зиёфат медиҳанд.Маънои маъмултарин дар бораи пайдоиши Мавлуди Исо ин ҷашни таваллуди Исо мебошад.Тибқи Китоби Муқаддас, китоби муқаддаси масеҳиён, Худо тасмим гирифт, ки Писари ягонаи худ Исои Масеҳ дар ҷаҳон таваллуд шавад, модар пайдо кунад ва сипас дар ҷаҳон зиндагӣ кунад, то одамон Худоро беҳтар дарк кунанд, дӯст доштани Худоро омӯзанд ва якдигарро дӯст доред.
1. Таҷлили рӯзи таваллуди Исо
«Мавлуди Исо» маънои «Таҷлили Масеҳ»-ро дорад, ки таваллуди Исоро аз ҷониби Марияи ҷавони яҳудӣ таҷлил мекунад.
Гуфта мешавад, ки Исо аз Рӯҳулқудс ҳомиладор шудааст ва аз Марями бокира таваллуд шудааст.Мария бо дуредгар Юсуф ном дорад.Аммо, пеш аз он ки онҳо якҷоя зиндагӣ кунанд, Юсуф фаҳмид, ки Мария ҳомиладор аст.Юсуф мехост, ки оромона аз вай ҷудо шавад, зеро ӯ марди боодоб буд ва намехост, ки дар ин бора ба ӯ нақл карда, ӯро шарманда кунад.Худованд паёмбар Ҷабраилро фиристод, то дар хоб ба Юсуф бигӯяд, ки Марямро намехоҳад, зеро вай муҷаррад ва ҳомиладор буд.Кӯдаке, ки ӯ ҳомиладор буд, аз Рӯҳулқудс омад.Ба ҷои ин, ӯ ӯро ба занӣ мегирад ва ба кӯдак «Исо» ном мегузорад, ки ин маънои онро дошт, ки мардумро аз гуноҳ наҷот медиҳад.
Вақте ки Мария дар ҷараёни истеҳсолот қарор дошт, ҳукумати Рум фармон дод, ки ҳамаи сокинони Байт-Лаҳм бояд ҷои истиқомати худро ба қайд гиранд.Юсуф ва Марям бояд итоат кунанд.Вақте ки онҳо ба Байт-Лаҳм расиданд, ҳаво торик буд, аммо барои шабгузаронӣ меҳмонхона наёфтанд.Дар он ҷо танҳо як саройи асп буд, ки муваққатан бимонад.Ҳамин вақт Исо таваллуд шуданаш буд.Ҳамин тавр, Марям Исоро танҳо дар охур таваллуд кард.
Ба хотири таҷлил аз зодрӯзи Исо наслҳои баъдӣ 25 декабрро ҳамчун Мавлуди Исо муқаррар карданд ва ҳамасола барои таҷлил аз зодрӯзи Исо таҷлил карданд.
2. Таъсиси калисои Рим
Дар ибтидои асри 4, 6 январ барои калисоҳо дар қисмати шарқии Империяи Рум ҷашни дугона ба муносибати таваллуд ва таъмид гирифтани Исо буд. ба воситаи Исо ба ҷаҳон.Дар он вақт, дар Налуранг танҳо калисо вуҷуд дошт, ки танҳо таваллуди Исоро ҷашн мегирифт, на таъмиди Исо.Таърихшиносони баъдтар дар тақвиме, ки масеҳиёни румӣ маъмулан истифода мешуданд, дарёфтанд, ки он дар саҳифаи 25 декабри соли 354 навишта шудааст: «Масеҳ дар Байт-Лаҳми Яҳудо таваллуд шудааст».Пас аз таҳқиқот, ба таври умум чунин мешуморанд, ки 25 декабр бо ҳамроҳии Мавлуди Исо дар калисои Румӣ дар соли 336 оғоз шуда, тақрибан дар соли 375 ба Антиохияи Осиёи Хурд ва соли 430 ба Искандарияи Миср паҳн шудааст. Калисои Налу Салем онро охирин қабул кард. , дар ҳоле ки калисои Арманистон ҳанӯз исрор меварзад, ки Эпифани 6 январ зодрӯзи Исо аст.
25 декабр Ҷопон Митра, Худои Офтоби форсӣ (Худои нур) Зодрӯзи Митра ҷашни бутпарастон аст.Дар баробари ин, худои офтоб низ яке аз худоёни дини давлатии Рум мебошад.Ин рӯз инчунин дар тақвими Рум ҷашнвораи солгарди зимистон аст.Бутпарастоне, ки худои офтобро мепарастанд, ин рӯзро умеди баҳор ва оғози барқароршавии ҳама чиз медонанд.Аз ин рӯ, калисои Рум ин рӯзро ҳамчун Мавлуди Исо интихоб кард.Ин аст урфу одатҳои бутпарастон дар рӯзҳои аввали калисо Яке аз тадбирҳои тарбиявӣ.
Баъдтар, гарчанде ки аксари калисоҳо 25 декабрро ҳамчун Мавлуди Исо қабул карданд, тақвимҳое, ки калисоҳо дар ҷойҳои гуногун истифода мекарданд, гуногун буданд ва санаҳои мушаххасро муттаҳид карда наметавонистанд, Аз ин рӯ, давра аз 24 декабр то 6 январи соли оянда ҳамчун мавҷи Мавлуди Исо таъин карда шуд. , ва калисоҳо дар ҳама ҷо метавонистанд Мавлуди Исоро дар ин давра мувофиқи шароити мушаххаси маҳаллӣ ҷашн гиранд.Азбаски 25 декабр аз ҷониби аксари калисоҳо ҳамчун Мавлуди Исо эътироф карда мешуд, Эпифания дар 6 январ танҳо таъмиди Исоро ҷашн мегирифт, аммо Калисои католикӣ 6 январро ҳамчун “ҷашнвораи омадани се подшоҳӣ” барои ёдбуди таърихи се подшоҳи Шарқ ( яъне се табиб), ки ҳангоми таваллуди Исо ба ибодат омада буданд.
Бо паҳн шудани дини масеҳият, Мавлуди Исо барои масеҳиёни тамоми мазҳабҳо ва ҳатто ғайри насрониён ба як ҷашни муҳим табдил ёфт.
2, Рушди Мавлуди Исо
Маъмултарин сухан ин аст, ки Мавлуди Исо барои таҷлил аз таваллуди Исо ташкил карда мешавад.Аммо дар Китоби Муқаддас ҳеҷ гоҳ зикр нашудааст, ки Исо дар ин рӯз таваллуд шудааст ва ҳатто бисёре аз муаррихон бар ин боваранд, ки Исо дар фасли баҳор таваллуд шудааст.Танҳо дар асри 3 буд, ки 25 декабр расман Мавлуди Исо таъин карда шуд.Бо вуҷуди ин, баъзе динҳои ортодоксӣ 6 ва 7 январро ҳамчун Мавлуди Исо муқаррар кардаанд.
Мавлуди Исо ҷашни динӣ аст.Дар асри 19 маъруфияти кортҳои солинавӣ ва пайдоиши Бобои Барфӣ тадриҷан ҷашни Мавлуди Исоро маъмул гардонд.Пас аз маъруфияти ҷашни Мавлуди Исо дар шимоли Аврупо, ороиши Мавлуди Исо дар якҷоягӣ бо зимистон дар нимкураи шимолӣ низ пайдо шуд.
Аз ибтидои асри 19 то миёнаҳои асри 19 дар саросари Аврупо ва Амрико ҷашни Мавлуди Исо оғоз ёфт.Ва фарҳанги мувофиқи Мавлуди Исоро ба даст овард.
Мавлуди Исо дар миёнаҳои асри 19 дар Осиё паҳн шуд.Ҷопон, Кореяи Ҷанубӣ ва Чин аз фарҳанги Мавлуди Исо таъсир карданд.
Пас аз ислоҳот ва кушодашавӣ, Мавлуди Исо махсусан дар Чин паҳн шуд.Дар ибтидои асри 21, Мавлуди Исо ба таври органикӣ бо урфу одатҳои маҳаллии чинӣ муттаҳид шуда, торафт бештар ба камол расида буд.Хӯрдани себ, пӯшидани кулоҳҳои солинавӣ, фиристодани кортҳои солинавӣ, ширкат дар ҷашнҳои солинавӣ ва хариди Мавлуди Исо як ҷузъи ҳаёти Чин шудаанд.
Имрӯз, Мавлуди Исо тадриҷан табиати қавии динии худро пажмурда карда, на танҳо ба ҷашни динӣ, балки ба ҷашни анъанавии мардумии ғарбии вохӯрии оилаҳо, зиёфати якҷоя ва тӯҳфаҳо ба кӯдакон табдил ёфт.
Вақти фиристодан: 24 декабри 2021